Ozan Özgür - Gecenin Kapıları

"Gecenin Kapıları" - "Mesud Odman'ın anlatımıyla..."

Yıllardan 1978’di; kışın son günleri. O sıralar pek alışıp kullandığımız deyişle, “burjuvazinin planı” gecikmiş, bu da bize, Türkiye İşçi Partisi’nin kararıyla hazırlamakta olduğumuz kalkınma planına, kendi adlandırmamızla “kontur plan”a zaman kazandırmıştı. Ama yine de gerideydik; çok çalışmak yetmiyordu; ek işgücüne ihtiyacımız vardı.

Parti’den yardımcı istedik. Hiç değilse, birkaç üniversite öğrencisi. Tercih şansımız varsa, iktisat, istatistik bölümlerinden olanlar… Şöyle her gün bir uğrasalar… Toplam süre üç dört ayı bulabilir…

Ankara Konur Sokak’taki Yürüyüş dergisinin bürosunda iki odadan birini işgal etmiş durumdayız. Aslında, işgalimiz zaman zaman, özellikle gece saatlerinde, büronun tümüne doğru yayılıyor. Gece yarısından önce paydos etmiyoruz.

İşte o günlerin birinde gelmişti. İşgalimiz altındaki odanın kapısında öylece durmuş, duyulur duyulmaz bir sesle, “Abi, ben Latif, Parti’den gönderdiler.” demişti.

Hemen hemen her gün uğrar; “Yapılacak iş var mı?” diye sorardı. Tam dediğimiz gibi. “Gel bakalım Latif” derdik, “Al bu istatistikleri, şöyle şöyle üç tane tablo hazırla.” Kimileyin de “Yok şu anda bir şey. Gel, otur, biraz laflayalım.” diyerek, iyisine kötüsüne bakmadan, birer bardak çay eşliğinde yarenlik ederdik. Bizimle birlikte çalışmaktan hoşnuttu, kendisine verdiğimiz en basit işi bile özenle yapıyordu. Gürültüsüz, gösterişsiz, sevecenlikle, gülüp gülümseyerek… Başka türlü davranamaz bu çocuk, diye düşünürdük.

Latif, bizim için, aynı yılın Ekim ayından bugüne kadar, birlikte ölmüş yedi kardeşin simgesi ve temsilcisi oldu.

“(…) doğruldu, yerde upuzun yatan Serdar’ın başına sabitlenmiş silahın üstüne atıldı. Namlu döndü, daha sedirden ayrılamadan, öne doğru eğilmiş vaziyetteyken, kıpkırmızı bir alev sütunu püskürttü. Kulakları patladı, gözleri dumandan, alevden kör oldu. Kurşun sırtına, sağ kürek kemiğinin üstüne saplandı. Deşti, kırdı, ufaladı, içeri daldı. Göğüs boşluğunu yardı, sağ ciğerini yukarıdan ve aşağıdan delerek söndürdü. Karın duvarını yırttı, sağ böbreği parçaladı, kalça kemiğine saldırdı. Zorladı, kanırttı, dağıtmayı, aşmayı başaramadı. Sapsarı yattı kaldı içeride. (…) Alevden, hızdan ve ölümden ibaret altıncı mermi sırtına yapışmıştı. Her iki kürek kemiğinin arsındaydı. Dağlıyor, yakıyor, parçalıyordu. Eti kesmiş, damarları koparmış, kasları yırtmış, kemikleri ufalamış, omurga üzerinden boyun köküne ilerliyordu. Önüne gelen her şeyi yaktı, yıktı, paramparça etti. Güçlü gövdeyi mağrur bir başla birleştiren boynun yan tarafından dışarı fırladı.”

Bunlar olup biterken aşağı yukarı on yaşlarını süren Ozan Özgür, Yordam Kitap tarafından geçen hafta yayımlanan Gecenin Kapıları’nda Latif’in öldürülüşünü böyle anlatmış.

Yazarın yaratıcılığının hakkını yemeden söylersek, bu anlatının belgesel bir yanı bulunuyor. Dikkatli ve konuya ilişkin biraz bilgi sahibi okuyucu bunu kolayca anlayabilir. Bense kendi tanıklıklarıma dayanarak yazıyorum: Aynı soydan gelen bir devrimci olarak Ozan Özgür, otuz yıl önceki o vahşeti kendine dert edinip üzerinde çalışmaya başlarken sonunda nereye, nasıl bir ürüne ulaşacağını kendisi de kestiremiyordu herhalde. Ama avukat, polis, politikacı, yazar, pek çok insanla konuştuğunu; katliamın gerçekleştirildiği apartmanı, sokağı, komşu sokakları, caddeleri günlerce dolaştığını; yüzlerce sayfa belge, resmi tutanak, rapor okuduğunu ben biliyorum. Bütün o okumalar, konuşmalar, dolaşmalar, kafa yormalar sırasında, kimileyin umutsuzlukların, karamsarlıkların nasıl ağır basabildiğini de…

Bunları bilen bir insan olarak en az söyleyeceklerim şunlardır:

Bir kez, katliamı gerçekleştirenlerin bile çarpık ve yanıltıcı olduğunu iddia edemeyecekleri bir ayna tutulmuş ve görülmesi gerekenler açığa çıkarılmıştır.

Ayrıca, konuya ilişkin ön bilgisi ve belirgin bir politik yönelişi olmayan okuyucunun da rahatlıkla, sıkılmadan, uzaklık duymadan okuyacağı kalburüstü bir roman ortaya konulmuştur. Dolayısıyla, isteyen bu kitabı bir belgesel, isteyen gerçekçi bir roman olarak okuyabilir. Ama, en doğrusu, ikisini birden okumaktır.

Öte yandan, olağanüstü nitelemesinin abartılı sayılamayacağı kurgusu ve oluşturduğu atmosferle en okuma sevmez okurun bile son sayfasına ulaşmadan elinden bırakamayacağı bir anlatının yaratıldığını söylemekte bir sakınca ya da kayırmacılık yoktur. Bir adım daha atıp, bu romanın, “gerçekçilik” ile Marquez’in romanlarından sonra yaygınlaştırılmış deyişle “büyülü gerçekçilik” arasında bir yere yerleştirilebileceğini ileri sürebiliriz. Burada bir örnek gerekebilir. Şöyle olsun, kitabın 283 ve 284. sayfalarından:

Yıl 1978, 8 Ekim Pazar günü, akşam saatleri. Latif’in arkadaşlarından ikisi, Salih ile Osman Nuri, olacaklardan habersiz, Bahçelievler Onbeşinci Sokak 56/2’ye doğru yürüyorlar. Ay, çınar ağaçları, dallar, yapraklar, arkalarından sesleniyorlar:

“Gitmeyin! Güneş mağlup oldu, gecenin kapıları açılmak üzere. Gitmeyin! Çok kan dökülecek, çok gözyaşı akacak, çok kahırlı işler olacak. Gitmeyin! Alâmetler hiç iyi değil. Karanlık her zamankinden, daha zalim, her zamankinden daha aç. Sizi bekliyor, sizi istiyor. Ve anahtar ve tasmayı kesecek kılıç yolda. Gitmeyin!”

Bana sorulursa ve son olarak eklemek üzere, bu kitabın iki açıdan önemli olduğu kuşkusuzdur. Birincisi, otuz yıl önceki o katliam asla unutulmamalıdır; Türkiye’de önlenmesi imkânsız bir devrimci mücadele hep var olacaksa, böyledir ve bu kitap bunu sağlayacak benzersiz bir kaynaktır. İkincisi, bu kitap, usta bir yazarı işaret etmektedir; o ustalığın yeni ürünlerini beklemekse bizim hakkımız sayılmalıdır.

www.sol.org.tr